Analiza wielofunkcyjności kobiet wiejskich jako nowego paradygmatu rozwoju obszarów wiejskich została podjęta na poziomie UE oraz w ramach każdego z krajów reprezentowanych w ramach partnerstwa projektu MORE, a mianowicie: Hiszpanii, Grecji, Włoch, Polski i Rumunii. W ramach każdej przeprowadzonej analizy na poziomie kraju zastosowano podobną metodologię, aby zapewnić skuteczne uwzględnienie następujących obszarów: definicja, ramy polityki, najlepsze praktyki, potrzeby szkoleniowe i przykłady współtworzenia.

Chociaż wydaje się, że nie ma oficjalnej ani formalnej roboczej definicji wielofunkcyjności, jasne jest, że wielorakie role kobiet wiejskich są pośrednio uznawane i uwzględniane w różnych kontekstach. Stwierdzono, że wielofunkcyjna rola kobiet wiejskich jest rzeczywistością i chociaż nie ma formalnej definicji z nią związanej, sytuacja w krajach uczestniczących jest podobna do tej w pozostałych krajach UE. Idąc dalej, aby zapewnić spójność w całej UE, należy wprowadzić zmodernizowaną, formalną definicję jako wytyczne wykraczające poza stereotypowy pogląd.

Ramy polityczne w krajach uczestniczących partnerów wydają się fragmentaryczne i chaotyczne. Wydaje się, że każdy badany kraj doświadcza podobnych problemów i obaw związanych ze środowiskiem wiejskim i rolą kobiet, ale ich podejście do polityki znacznie się różni, od reaktywnego do proaktywnego z nierównymi zastosowaniami. W związku z tym potrzebne są bardziej konkretne ramy UE określające minimalne wymogi i obowiązki, aby stworzyć pozory równości.

Pomimo różnych ram politycznych, wiele przykładów można uznać za najlepsze praktyki w krajach uczestniczących w projekcie MORE. Co ciekawe, wiele z tych praktyk wydaje się być związanych z obszarem rolnictwa i agroturystyki, nieco stereotypowymi dla środowisk wiejskich. Poza tym są to zazwyczaj inicjatywy prywatne, a nie interwencje na poziomie politycznym. Wydaje się, że brakuje mechanizmów przekazywania najlepszych praktyk związanych z wielofunkcyjnością kobiet w środowiskach wiejskich w całej UE. Pomogłoby to wykorzystać pozytywne sytuacje, które się dzieją a jednocześnie uniknąć niepożądanych konsekwencji.

Stwierdzono, że potrzeby szkoleniowe związane z wielofunkcyjnością kobiet wiejskich są oczywiście zróżnicowane, biorąc pod uwagę liczbę różnych działań, w które są zaangażowane i za które są odpowiedzialne w swoich społecznościach. W poszczególnych krajach stwierdzono, że poza szkoleniami ogólnymi (formalnymi i nieformalnymi) oferowanymi na poziomie krajowym, brakuje ukierunkowanych szkoleń związanych z wielofunkcyjnymi potrzebami kobiet wiejskich, pomimo pewnych obszarów aktywności w niektórych krajach. Oczywiste jest, że wiele działań jest fragmentarycznych i koncentruje się przede wszystkim na budowaniu wiedzy z zakresy rolnictwa, w przeciwieństwie do podstaw przedsiębiorczości, w tym transformacji cyfrowej. Istnieje dynamiczna potrzeba znacznie skuteczniejszego i bezpośredniego zrozumienia potrzeb kobiet wiejskich z całościowej perspektywy i dostosowania szkoleń do ich sytuacji. Umożliwiłoby to ukierunkowanie takiego szkolenia na ich osobisty sukces w przyszłości, jak również ich społeczności.

W zakresie działań współtworzenia zidentyfikowano brak inicjatyw i działań skierowanych konkretnie do kobiet wiejskich. Współtworzenie wraz z ośrodkami społecznościowymi ma na celu kształtowanie nowych i innowacyjnych sposobów poprawy edukacji i udziału obywateli, zwłaszcza kobiet, na obszarach wiejskich UE. Polega na budowaniu relacji między grupami interesariuszy oraz dzieleniu się wiedzą i zasobami dla obopólnych korzyści. W przypadku rozwoju obszarów wiejskich, który charakteryzuje się gospodarką współpracy, stowarzyszeniami i spółdzielniami, posiadanie przestrzeni takiej jak centrum społeczności umożliwia promowanie synergii między wszystkimi zaangażowanymi stronami, stymulując rozwój środowiska wiejskiego.

Niniejszy dokument jest wynikiem realizacji zadania 2.4 projektu MORE „Ostateczne wytyczne i rekomendacje oparte na paradygmacie MORE”. Określa wytyczne, w jaki sposób powielić podejście edukacyjne MORE i zawiera zalecenia dla decydentów, środowisk akademickich, trenerów i sektora gospodarczego, w jaki sposób wzmocnić pozycję kobiet wiejskich oraz wzmonić ich szkolenie i umiejętności ich wielofunkcyjnej roli.

PODEJŚCIE PROJEKTU MORE

Projekt pobudził integracyjny udział kobiet wiejskich i innych zainteresowanych stron wiejskich poprzez:

1. Zaangażowanie grupy docelowej w definiowanie wyników poprzez utworzenie „Rural Women Hubs” („Ośrodki Kobiet Wiejskich”);
2. Przeprowadzenie dogłębnych badań nad wielofunkcyjnością, oraz
3. Stworzenie pierwszej cyfrowej społeczności UE poświęconej wielofunkcyjnym kobietom wiejskim.

Dopiero w ostatniej dekadzie zaczęto stosować współtworzenie do projektowania i dostarczania procesów i produktów publicznych. W ramach badań projektu MORE (PR2) przeanalizowano, w jaki sposób można zastosować współtworzenie na obszarach wiejskich, aby zaangażować kobiety w procesy edukacyjne na rzecz rozwoju i rewitalizacji obszarów wiejskich oraz zapewnić ich bezpośrednie zaangażowanie i motywację. White Paper pokazuje, jak osiągnąć te cele, przedstawiając wskazówki i strategie wszystkim różnym podmiotom zaangażowanym w ten proces rozwoju i wzmocnienia pozycji.

STRUKTURA WHITE PAPER

Część pierwsza: Zestaw materiałow zbierających rekomendacje partnerów

Każdy materiał odpowiada potrzebom określonego celu i określonej domeny. Partnerzy wnieśli wkład w zależności od ich konkretnej dziedziny wiedzy i badań; w rzeczywistości treść tej sekcji wynika bezpośrednio z wyników „Badania MORE na temat wielofunkcyjności kobiet wiejskich jako nowego paradygmatu rozwoju obszarów wiejskich”, przeprowadzonego przez partnerów w PR2 oraz wydarzeń współtworzenia przeprowadzonych w PR3.

Zalecenia dla organizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego (RADIO ECCA)

Aby poprawić jakość szkoleń skierowanych do kobiet wiejskich, organizatorzy kształcenia i szkolenia zawodowego powinni:

Wspierać mentoring, tutoring oraz akompaniament;

• Zaprojektować i utrzymywać system do wysłuchiwania użytkownika w systematyczny sposób.
• Zaprojektować szkolenia dostosowane wyłącznie do środowiska wiejskiego.
• Przyjąć studia przypadków i praktyczne podejście oparte na środowisku wiejskim.
• Zmierzyć się z wielofunkcyjnością jako umiejętnością, pracując nad umiejętnościami miękkimi i „kompetencjami transformacyjnymi” OECD (myślenie kreatywne i projektowe / myślenie i działanie w bardziej zintegrowany sposób / samoregulacja, poczucie własnej skuteczności, odpowiedzialność, rozwiązywanie problemów i zdolność adaptacji).

Jak rozwijać umiejętności cyfrowe (ITSFA)

• Przyjąć zasady i plany działania w celu ułatwienia dostępu do mediów cyfrowych, sprzętu i zasobów
• Promować umiejętności cyfrowe i wzmacnianie przedsiębiorczości cyfrowej
• Tworzyć centra cyfrowe, wspólną przestrzeń biznesową/przedsiębiorczą reprezentującą sieć zatrudnienia, która wspiera ekosystem biznesowy i generuje dużej wartości nowe możliwości. Alokacja niezbędnych zasobów oraz użyteczność/efektywność hubów przez grupę docelową zagwarantuje trwałość tych przestrzeni

Zalecenia dla decydentów i działań partycypacyjnych (DEMESTONE & CIRCLE)

Aby zoperacjonalizować wielofunkcyjność i wspierać integrację kobiet wiejskich, decydenci powinni:

• Wykorzystać Europejski Fundusz Społeczny do uruchomienia, za pośrednictwem lokalnych organizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego, stałych dedykowanych programów szkoleniowych dla kobiet wiejskich ściśle dostosowanych do ich potrzeb
• Włączyć do Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich konkretnych środków dotyczących kobiet, ich rolę na obszarach wiejskich i wielofunkcyjności
• Zapewnić reprezentację i aktywną rolę kobiet w podejściu LEADER, promowaną przez UE metodę rozwoju lokalnego, w ramach której rolnicy, przedsiębiorstwa wiejskie, organizacje lokalne, władze publiczne i osoby z różnych sektorów łączą się, tworząc Lokalne Grupy Działania (LGD) w celu opracowania strategii rozwoju obszarów wiejskich i przydziału środków
• Promować w gminach spotkania konsultacyjne, stowarzyszenia pośredników i punkty doradcze dedykowane kobietom prowadzącym działalność gospodarczą lub chcącym ją prowadzić

Zalecenia dotyczące polityk i działań UE (IHF)

Polityki UE mogą promować wielofunkcyjność kobiet jako siłę napędową rozwoju obszarów wiejskich poprzez:

• Systematyczne gromadzenie danych dotyczących płci na obszarach wiejskich w celu opracowania lepszych strategii wzmocnienia pozycji kobiet.
• Zapewnienie równej reprezentacji kobiet w Lokalnych Grupach Działania (LGD) poprzez włączenie nowych wskaźników opartych na płci do Wspólnej Polityki Rolnej (WPR).

WPR promuje podejście LEADER oraz cel „Promowanie zatrudnienia, wzrostu gospodarczego, równości płci, w tym udziału kobiet w rolnictwie, włączenia społecznego i rozwoju lokalnego na obszarach wiejskich” (zob. Rozporządzenie EU 2021/2115). Zdaniem Komisji Europejskiej organy decyzyjne w ramach LGD powinny być zrównoważone pod względem płci; kobiety są jednak nadal niedostatecznie reprezentowane (Europejski Trybunał Obrachunkowy, 2022). Aby wypełnić tę lukę, niektóre wskaźniki oddziaływania związane z wyżej wymienionym celem WPR można zintegrować w następujący sposób:

Wskaźnik R.38: Odsetek ludności wiejskiej objętej lokalnymi strategiami rozwoju (zasięg LEADER)
Możliwy dodatkowy wskaźnik: Udział kobiet wiejskich objętych lokalnymi strategiami rozwoju

Wskaźnik R.39: Liczba przedsiębiorstw wiejskich, w tym biogospodarczych, rozwiniętych przy wsparciu WPR
Możliwy dodatkowy wskaźnik: Liczba przedsiębiorstw wiejskich kobiet rozwiniętych dzięki wsparciu w ramach WPR

Jak zwiększyć włączenie ekonomiczne kobiet i przedsiębiorczość kobiet (IDP & KLEINON)

• Stworzenie bezpłatnych lub dostępnych usług doradczych/wsparcia, aby pomóc kobietom w identyfikacji, uzyskaniu dostępu i zarządzaniu dostępnymi funduszami krajowymi i unijnymi
• Konsultowanie i zaangażowanie kobiet z lokalnej społeczności na wszystkich etapach rozwoju strategicznego
• Zachęcanie kobiet do posiadania ziemi i majątku produkcyjnego poprzez bodźce/zwolnienia podatkowe.

Zalecenia dla sektora akademickiego i usprawnienia badań (SEERC)

• Identyfikacja wpływu wielofunkcyjności na poziom rodziny, biznesu i społeczności
• Opracowanie ramy UE, aby zrozumieć konceptualizację wielofunkcyjności
• Przeprowadzenie podstawowych badań z kobietami, mężczyznami i dziećmi w społecznościach wiejskich

Second part: Lessons learnt

The second part of the White Paper gathers recommendations and lessons learnt resulting from the Test and Validation phase (Task 3.3). The delivery of the training courses to the target group allowed partners to identify strategies and methods to better address rural women training needs.